پیشینه
بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) یک بیماری تنفسی درازمدت است که اغلب توسط سیگار کشیدن ایجاد میشود. تلفنهای هوشمند، تبلتها و رایانههای شخصی (PCs) ممکن است برای افراد مبتلا به COPD که در خانه زندگی میکنند، بسیار مفید باشند، زیرا این دستگاهها میتوانند به ارائه اطلاعات، آموزش، و راهنمایی در مورد شرایط بیماری بپردازند. این اطلاعات میتوانند برای هر فرد شخصیسازی شوند، برای مثال، میتوانند یک برنامه ورزشی مناسب را توصیه کنند یا در مورد چگونگی توقف سیگار کشیدن مشاوره دهند.
ویژگیهای مطالعه
ما 557 شرکتکننده را از سه مطالعه در این مرور وارد کردیم؛ 319 فرد تکنولوژی هوشمند را برای حمایت از خود-مدیریتی، و 238 فرد اطلاعات چهره-به-چهره کلامی/نوشتاری یا دیجیتال و اطلاعات آموزشی را در مورد خود-مدیریتی دریافت کردند. میانگین سنی شرکتکنندگان 64 سال بود. مرور ما مردان را بیشتر را از زنان وارد کرد، زیرا نمونه گرفته شده از یک مطالعه شامل جانبازان جنگی بودند، که اکثر آنها را مردان تشکیل میدادند. شرکتکنندگان فقط برای چهار هفته در یک مطالعه، تا شش ماه در مطالعه دوم و به مدت چهار ماه در مطالعه سوم از فنآوری استفاده کردند که همچنین دادهها را در 12 ماه گزارش کردند. فنآوری مورد استفاده در این مطالعات شامل تلفنهای هوشمند یا رایانههای شخصی بودند.
نتایج کلیدی
افرادی که تکنولوژی هوشمند را دریافت کردند، بهبودی بیشتری را در خود-مدیریتی و کیفیت زندگی نشان دادند و در مقایسه با افرادی که در طول یک دوره چهار هفته تا 6 ماه، حمایت چهره-به-چهره/دیجیتال و/یا نوشتاری را دریافت کردند، فعالیت بدنی بیشتری داشتند. همچنین، پذیرش در بیمارستان و تشدیدهای COPD، بین کسانی که از تکنولوژی هوشمند استفاده کردند و کسانی که استفاده نکردند، تفاوتی نداشت. فقط یک مطالعه اطلاعاتی را در مورد افرادی که سیگار کشیدن را متوقف کردند، ارائه داد و هیچ تفاوتی را بین گروهها گزارش نکرد.
کیفیت شواهد
ما فقط سه مطالعه را که همگی در معرض خطر بالای سوگیری (bias) بودند، یافتیم که توانستند در این مرور وارد شوند، و ما توانستیم تجزیهوتحلیل آماری را روی فقط دو مورد از پیامدها انجام دهیم (کیفیت زندگی و افزایش فعالیت بدنی). در نتیجه، ما فکر میکنیم اطلاعات فعلی به وضوح نشان نمیدهند که تکنولوژی هوشمند برای افراد مبتلا به COPD مفید است یا خیر. ما توصیه میکنیم تحقیقات بیشتری با کیفیت بالا که بر پیامدهای مربوط به مراحل مختلف COPD تمرکز داشته باشند، انجام شوند. محققان باید در مورد چگونگی ارزیابی خود-مدیریتی شفاف باشند، باید پیامدهای استاندارد کارآزمایی را گزارش کنند، به خصوص هزینه، و باید پیگیری را برای حداقل یک سال وارد کنند، به این ترتیب است که میتوانند توصیههایی را در مورد تغییر رفتاری و تاثیر درمان فراهم آوردند.
اگرچه مرور ما نشان میدهد که مداخلات با هدف تسهیل، حمایت و پایداری خود-مدیریتی در افراد مبتلا به COPD و ارائه آن از طریق فنآوری هوشمند، در مقایسه با مداخلات ارائه شده از طریق حمایت چهره-به-چهره/دیجیتال و/یا نوشتاری، بهطور قابلتوجهی باعث بهبود HRQoL و سطوح فعالیت تا شش ماه میشود، نمیتوان هیچ نتیجهگیری قطعی در این زمینه داشت. این میزان بهبودی ممکن است در مدت زمان طولانی پایدار نماند. تنها مطالعه وارد شده که پیامدها را تا 12 ماه اندازهگیری کرد، نیاز به اطمینان از تعامل پایدار را با فنآوری در طول زمان برجسته میسازد. شواهدی محدود نشان میدهند که استفاده از تکنولوژی کامپیوتر و تلفنهمراه برای خود-مدیریتی برای افراد مبتلا به COPD مضر و آسیبرسان نیست و ممکن است برای برخی از افراد نسبت به دیگران مفیدتر هم باشد، به عنوان مثال، کسانی که علاقهمند به استفاده از فنآوری هستند، ممکن است سود بیشتری به دست آوردند.
شواهد ارائه شده توسط سه مطالعه که در معرض خطر بالای سوگیری بودند، کیفیت پایینی داشته و برای مشاوره دادن به متخصصان مراقبت سلامت، ارائهدهندگان خدمات، و جمعیت عمومی مبتلا به COPD در مورد فواید سلامت استفاده از فنآوری هوشمند به عنوان ابزار موثر حمایت کننده، تشویق کننده و پایدار کننده خود-مدیریتی کافی نیستند. انجام تحقیقات بیشتر که بر پیامدهای مرتبط با مراحل مختلف COPD تمرکز داشته باشند، مورد نیاز هستند. محققان باید اطلاعات روشنی را در مورد چگونگی ارزیابی خود-مدیریتی ارائه دهند و باید شامل اقدامات طولی باشند تا بتوانند نظردهی را در تغییر رفتاری فراهم آورند.
بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، با انسداد جریان هوا به دلیل پاسخ التهابی غیرطبیعی ریهها به ذرات یا گازهای کشنده، مثلا، دود سیگار، مشخص میشود. الگوی مراقبت برای افراد مبتلا به COPD متوسط تا بسیار شدید اغلب شامل پذیرشهای طولانی منظم در بیمارستان است، که منجر به افزایش هزینههای مراقبت سلامت و اثر نامطلوب بر کیفیت زندگی میشود. پژوهشهای انجام شده در طول دهه گذشته، بر روشهای ابتکاری برای توسعه فنآوریهای توانمند و کمک کننده متمرکز بودهاند که خود-مدیریتی بیمار را تسهیل میکنند.
ارزیابی اثربخشی مداخلات ارائه شده توسط کامپیوتر و فنآوری تلفنهمراه در مقابل مداخلات ارائه شده به صورت چهره-به-چهره یا مستندات هاردکپی/دیجیتال، یا هر دو، در تسهیل، حمایت و پایداری خود-مدیریتی در افراد مبتلا به COPD.
در نوامبر 2016، ما به جستوجو در پایگاه ثبت تخصصی کارآزماییهای گروه راههای هوایی در کاکرین (CAGR) پرداختیم، که شامل گزارشهایی از کارآزماییهای شناسایی شده از طریق جستوجوهای سیستماتیک در بانکهای اطلاعاتی کتابشناختی از جمله پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ CINAHL؛ AMED، و PsycINFO و جستوجوی دستی در مجلات تنفسی و خلاصهمقالات کنفرانسها بودند.
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای را وارد کردیم که اثرات مداخلات مبتنی بر از راه دور و Web 2.0 را در قالب فنآوریهایی از جمله رایانههای شخصی (PCs) و برنامههای کاربردی (apps) برای تکنولوژی موبایل، مانند iPad، تبلتهای اندروئید، تلفنهای هوشمند، و Skype، بر تغییر رفتاری به سوی خود-مدیریتی COPD اندازهگیری کردند. مداخلات مقایسهای شامل چهره-به-چهره و/یا مستندات هاردکپی/دیجیتال آموزشی/خود-مدیریتی بودند.
دو نویسنده (CMcC و MMcC) مرور بهطور مستقل از هم عناوین، خلاصه مقالات و گزارشهای مقالات متن کامل را برای ورود غربالگری کردند. دو نویسنده (CMcC و AMB) مرور بهطور مستقل از هم کیفیت کارآزمایی را ارزیابی و دادهها را استخراج کردند. ما دادههای پیوسته را به صورت تفاوتهای میانگین (MDs) و تفاوتهای میانگین استانداردشده (SMDs) برای مطالعات با استفاده از مقیاسهای مختلف اندازهگیری پیامد بیان کردیم.
ما سه مطالعه (Moy 2015; Tabak 2013; Voncken-Brewster 2015) را با مجموع 1580 شرکتکننده تصادفیسازی شده وارد کردیم. از مطالعه Voncken-Brewster 2015، ما زیرگروهی را از افراد مبتلا به COPD (284 شرکتکننده) وارد کرده و کسانی را که در معرض خطر COPD بودند، بدون دریافت تشخیص آن (1023 شرکتکننده)، خارج کردیم. در نتیجه، کل جمعیت دردسترس برای آنالیز شامل 557 شرکتکننده بودند؛ 319 فرد تکنولوژی هوشمند را برای حمایت از خود-مدیریتی، و 238 فرد اطلاعات و آموزش کلامی/نوشتاری یا دیجیتالی چهره-به-چهره را در مورد خود-مدیریتی دریافت کردند. میانگین سنی شرکتکنندگان 64 سال بود. مرور ما مردان را بیشتر را از زنان وارد کرد، زیرا نمونه گرفته شده از یک مطالعه شامل جانبازان جنگی بودند، که اکثر آنها را مردان تشکیل میدادند. این مطالعات 5 مورد از 9 پیامد تعریف شده ما را اندازهگیری کردند. هیچ یک از این مطالعات شامل پیامدهایی مانند خودکارآمدی، هزینه-اثربخشی، ظرفیت عملکردی، عملکرد ریه یا اضطراب و افسردگی نبودند.
هر سه مطالعه شامل پیامد اولیه ما - کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (HRQoL) بودند که توسط پرسشنامه بالینی COPD؛ (CCQ) یا پرسشنامه تنفسی سنت جورج (SGRQ) اندازهگیری شد. یک مطالعه دیگر پیامدهای اولیه ما - پذیرشهای بیمارستانی و تشدیدهای حاد بیماری را گزارش کردند. دو مطالعه شامل پیامد ثانویه ما در مورد فعالیت بدنی بود که توسط تعداد گامهای روزانه اندازهگیری شد. یک مطالعه سیگار کشیدن را با ارائه یک تجزیهوتحلیل روایتی (narrative analysis) بررسی کرد. فقط یک مطالعه عوارض جانبی را گزارش کرد و تفاوت معنیداری را بین گروهها، با 43 عارضه در گروه مداخله و هشت عارضه در گروه کنترل، نشان داد (0.001 = P). برای مطالعاتی که پیامدها را در هفته چهارم، ماه چهارم و ماه ششم اندازهگیری کردند، تاثیر تکنولوژی هوشمند بر خودمدیریتی و HRQoL متعاقب آن با توجه به علائم و وضعیت سلامت، بهطور معنیداری بهتر از زمانی بود که شرکتکنندگان موفق به دریافت حمایت چهره-به-چهره دیجیتال و/یا نوشتاری برای خود-مدیریتی COPD شدند (SMD: -0.22؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.40- تا 0.03-؛ P = 0.02). تنها مطالعهای که HRQoL را در 12 ماه گزارش کرد، تفاوتهای معنیدار بینگروهی را پیدا نکرد (MD: 1.1؛ 95% CI؛ 2.2- تا 4.5؛ P = 0.50). همچنین تفاوتی بین گروهها از نظر بستری شدن در بیمارستان (لجستیک رگرسیون نسبت شانس (OR): 1.6؛ 95% CI؛ 0.8 تا 3.2؛ P = 0.19) و تشدیدهای بیماری (لجستیک رگرسیون OR؛ 1.4؛ 95% CI؛ 0.7 تا 2.8؛ P = 0.33) در تنها مطالعهای که این پیامدها را در 12 ماه گزارش کرد، دیده نشد. سطح فعالیت افراد مبتلا به COPD در هفته چهارم، ماه چهارم، و ماه ششم، زمانیکه فنآوری هوشمند را در مقایسه با حمایت چهره-به-چهره/دیجیتال و/یا نوشتاری دریافت کردند، بهطور قابل توجهی بالاتر بود (MD؛ 864.06 قدم در روز بین گروهها؛ 95% CI؛ 369.66 تا 1358.46؛ P = 0.0006). تنها مطالعهای که سطوح فعالیت را در 12 ماه اندازهگیری کرد، تفاوت معنیداری را بین گروهها گزارش نکرد (میانگین: 108-؛ 95% CI؛ 720- تا 505؛ P = 0.73). مشارکت شرکتکننده در این مطالعه بین 4 تا 12 ماه پایدار نماند. تنها مطالعهای که شامل توقف سیگار کشیدن بود، تاثیر درمانی معنیداری را پیدا نکرد (OR: 1.06؛ 95% CI؛ 0.43 تا 2.66؛ P = 0.895). متاآنالیزها ناهمگونی قابلتوجهی را بین مطالعات نشان ندادند (به ترتیب، Chi² = 0.39؛ P = 0.82؛ I² = 0% و Chi² = 0.0؛ P = 0.91 و I² = 0%).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.